INDONA RAM NUAM


               Ziaktu: Biaktea Hillu Ralte



            INDONA RAM NUAM

        (Amah Utâwna Histawri)




"Tâwna"

Chhangtu an awm lo.

"Țhian Tâwn"

Chhangtu an la awm chuang lo.

"Tâwna ... TÂWNÊNG ...."

"Êiahh ... Țhianpa Khum nang e law ?"

"Aw ... Engah nge koh i hriat theih der loh ? Ka au nasa lutuk tawh che."

"Aaa ... Ka hre reng alawm, nangmah i ni lo emaw ka tih vang mai mai maw le."

"A va'n ho mai mai țhin tak. Haw'h leng ang, vengchhak nula-in lo leng r'u a tih kha."

"Tlaivar phawt ila ?"

"Lo kal mai mai teh. Tlaivarna hun pawh a awm loh hi, nula kan rim hman nang."

Vengchhak nula rim tur chuan Tawnenga leh a țhianpa, Khuma te chu an inzui chho ta hnak hnak a. Zozial; Sitétmena zial ngat pak khuk luih luih pah chuan an thingtuk pheikhawk ngei mai chuan khawlaia Bawngek te chu an chhir pherh hlawih hlawih bawk a, naupangho chuan an ngaisang hlawm hle.

Tawneng hi pumraw len lamah chuan rualpuite aia lian fal bik chuang miah lo hi a ni a. Sân lamah erawh puipun nikhua-a mi zakkha hip tawk vel a ni thung. Rualban tak mai niin neih a nei ngai lem lo a, a țhiante thil hi 'Khawimaw' tiin a ban reng țhin. Tlangval hawihhâi leh vengva tak ni lem lo mahse pavanvadâk tak a ni thung a. Amah hi a vanvadâk deuh võh avang hian a kawng kal te hi a inchhuih leh khut khut fo țhin. A pian hma ni hian a pa-in Savawm a awk a. Chumi chawi chuan a laiah hming atan Hrângtudaia an sa zet a. Mahse, a pi leh pu lung a tluk zân loh avang chuan A pu Dêngzika leh a pi Manhuaii te sakhming daih tawh loh nan 'TAWNENGA' an ti ta zawk a ni.

Vengchhak lam pan chuan an țhian dun chuan an chho bauh bauh a. Venglai kawn an thlen chuan kâwn tualah chuan naupangho an lo pawnto laih laih a -

"Pâng aw inzial inzial,
Pângpui pângpar aw inzial inzial-
Kînga lu thle-lek ah
Laikinga lu kinga lu ...." tiin an lo bial tuau tuau mai a. Tawnenga chuan thlek doh doh pah chuan a nawm hmel hi a ti khawp a. An naupan laia tih nachang an lo hre ve lo kha pawi a ti thar hle mai a. An Zirtirtupa Pu Ngûka khan a hre lo hrim hrim nge, an zirlaiah a chuang ve lo zawk ni tehreng, a ngaihtuahna chu a kal thui kher mai. He'ng thil tê tê an lo hriat loh leh an lo zir ve loh avang khan Vai sipaite pawh kha hnam pasalțhate khan an lo ngam tak tak thei lo niin a hre ta a. A hma lam hun atan pawh pawimawh dawn hlein a hre thar ta a; a rilru-ah chuan ruah țham loh hla chu a rawn lang nghal zawr zawr a:

"Lalbahadur sâp ka cho lul lo che,
I tawnah Tâwna tui ang ka nem duai e.
Keizawng ka lungdi rûn hlim hnuaiah e,
Lungruni chuan zungbun min pe,
Awi maw, kut hmawr leng chang chang in.
I tan eng nge ka hlan ve ang lungrun?
Kan kal dawn indona ram nuam takah sawn." tiin Kel rawl tak meuh meuh chuan a Arpa tuai khuan pui ve al al a, tualchara Bawng no hruai bawk pawh an tho țak țak hlawm.

Chutihlai chuan Vengchhak mual Sawntlung pawnga din úr pah chuan tlangau Thanga; Thangzahmawha an tih bawk chu a rawn tlangau lauh lauh a -

"KHAIH KHAIH KHAIIIIH ... Ngaithla r'u khai. Naktukah feh kawng sah hnatlang neih tur a ni a. Thawkchhuak turte chuan Chem zanglawr kengin Makpazangkang ruam, Kawhtebel hmun bulah innghahkhawm tur a ni. Uichhume leh Sialinuchhu a tam avangin kan Chem zanglawrte tah hriam țhat tur. Tin, Aidu sentil pawh khawrh tur a awm nual maithei. Hnatlanga thawkte hi kan VCP Pu Kamloa'n a Vawkpui hur rual tawhin a hrai maithei bawk. Puan tur a awm tawh lo, a awm leh hunah ka rawn puang leh ang." tiin.

Khawlaia tlangval țhenkhat chu an haw haw hluah hluah a, țhenkhatin tlangau Thangzahmawha chu an lo chhaih bawk a. VCP Pu Kamloa lah chuan chutia an tlangaupa-in ama thu-a a Vawkpuia hnatlang hrai tur ang deuha a rawn puang ngawt chu a thin lam lam a rim deuh a. Han hrai lo ngawt se; hnatlang an chhuah țhat phahin hnatlangho lah chuan an lo beisei rilru țhup thei si, a rilru a buai ru kher mai.

Chu tlangau thupuan zet chu kan Tawnenga te țhian dun tan chuan van zaipawl tluk zeta rimawi a va ni tehlul em ! Tawnenga rilru-ah chuan 'Vawkpui hur rual' tih chu Dar-benthek ri fiak mi ang maiin a ri nawn tluk tluk mai a. Ni e, duhtawka Vawksa a'n ei miah miah mai tur chu a suangtuah țha ngam chiah lo zawk. An kawmthlangte'n Sa an hmeh tih a hriat ringawt paw'n a chaw ei a lo tui phah ve em em țhin kha a ni si a. A awm dan te chu a mangnghilh deuh reuh a, a kutte chu a thlakthla nge a kuangkuah, amah pawh chuan a hre chiang hleithei meuh lo a, a nghilh deuh dup a ni ber. A țhianpa Khuma pawh chu zawt mah ila min chhang thei kher chuang awm lo e; kan Tawnenga ngaihtuah ang tho chu a ngaihtuah ve miau si a.

Khuma hi a hmingpum chu Haukhuma a ni. A chanchin sawi dawn apiang hian Leisekawt veng Khuma chanchin hi sawi hmasak a ngai tlat țhin a, a chhan chu mi tamtakin an ngaihpawlh țhin vang a ni. Leisekawt veng Khuma hi a hmingpum chu Tlangkhuma a ni a, Pu Thantleua leh Pi Beremi te fa a ni. Kan sawi Khuma; Haukhuma erawh hi chu Pu Sialneka leh Pi Aithangi te fa tlum ber a ni thung a, vengthlangah an awm. A pu Roneia hi Feren ram kal niin Franc sawmnga a lo hawn nghe nghe a niawm e. Haukhuma a lo pian hian a pi; Pi Thandangi chuan, "A pu Ro-a khumtu tur, a pu Ro-a aia ropui leh thleng thui zawk tur a la nih hi. A pu Ro-a a la khum dawn avangin HAUKHUMA ni rawh se." tiin a hming hi a phuah hial a ni. Chuvang chuan tuma'n Leisekawt Khuma nen hriat pawlh loh tur a ni.

Enghelh leh vei em em nei lo, rilru thawveng tak chung chuan vengchhak nula; Nula Chawii te In chu an thleng chho ve ta rawih a. Nula Chawii hi a hmingpum chu Sihtuichawii a ni a. A nu pi hian a nulat laiin an ramriahna-ah Lasi sih a lo chawi a niawm e. Chutia Lasi tui tlan ber chawi a, a in takah chuan a lo hmelțha ta em em a, a fate leh an fate leh zel pawh an lo hmelțha ta em em hi a ni a. Sihtuichawii pawh hi khawkhat nula hmelțha tiin an khua mai ni lo, khaw li khaw nga vel laiah a thang hat hat a, rim tur pawhin khualkhua ațangin an rawn kal fo țhin a niawm e. Chumi zan pawh chuan rimtu an lo tam leh hle a. Rin ang ngeiin Zirtirtu Siamhleia pawh ngampa takin, Nula Chawii kap chhawn zawng tak chuan a lo țhu dawrh deuh suah a.

Nula Chawii te hi an khua-ah chuan khawsa thei pawl an ni a. Aizawlah pawh chhungte țha deuh deuh an nei nual. Hmân ni lawk khan a pa, Pu Roenga chu Aizawlah chiseh lamin a va kal a. Aizawla an chhungte chuan "Tunlaiah Malaria te a tama a hlauhawm" tiin Malaria laka inven țul dan leh hlauhawmzia te lo hrilhin Thosilen an rawn hawn tir a. An chhungkua chu an fimkhurin Malaria laka inven chu an ngaipawimawh hle a, inlengte pawh Thosilen hnuaiah ngat an kawm țhin. Chumi zan pawh chuan an chhungkua leh an inlengte nen chuan tap hma-ah țhu bialin Thosilen chuan an inkhuh a, Thosilen chhungah chuan tawt angreng deuh chuan an inkhungkhawm hlawm a. Tawnenga te țhian dun chu tlema an luh tlai bik deuh avangin Thosilen chuan a khuh kim thei chiah tawh lo a. An țhian dun chuan a rukin Thosilen tlang chu an pawt an pawt a, Malaria kai chu an hlau rilru dun hle.

Thosilen hnuaiah chuan titi hrang hrang vawrhin an nula rim nula Chawii mit lak chu an tum viau hlawm mai. Zirtirtu Tv. Siamhleia chuan Nl. Chawii nuih tiza ngei tura a hriat, 'Pi Chalchhungi Chemkawm tihbo chanchin' chu nuihzatthlak tak mai hian a rawn sawi a, Nl. Chawii mai ni lo, tlangval dangte pawh chu an nuih a za hlawm hle. Chutihrualin, Siamhleia hi Zirtirtu a ni a, tlangval dangte hian tluk loh ena an en deuh vek avangin an nuih tlawn ni pawhin a hriat theih deuh. Chutia Tv. Siamhleia'n Nl. Chawii lawm zawng tak a sawi takah chuan Tawnenga pawh chuan chet lak ve vat a țul tih a hai bik lo. Tv. Ramsiama țawng tum lai tak chu pawtchatin thiam tak mai leh nuihzatthlak zet mai hian 'Vai Bel zuar tawlhthlu' chanchin chu a rawn sawi ve ta a. Țhianpa Khuma lah chu Tawnenga hmalakpui rilru pu ran chung chuan a lo nui thler nasa mai a, midangho pawh chu theihtawp tawp chuan an nui tlawrh tlawrh hlawm a. Nl. Chawii pawh chuan rem leh rem loa Thosilen chhung chep tak kara Tawnenga rawn melh zawk pah chuan, "Awii Ka nû ... Utawn, ka nui hlum lo chauh." tiin a nui zui hak hak a. Chu zet zawng, kan Tawnenga tan chuan lawmna dar khawn rik bawl bawl ang maia ring leh lawmawm anih rualin Zirtirtu Siamhleia tan erawh hling tur nei chhun ang zara na a ni thung.

Zirtirtu Tv. Siamhleia chuan titi dang vawrh a țul tih hriain insawitheih pah leh Tawnenga hnuaichhiah rilru ran chung chuan, "Ti daih ila Chawite, hmana ka Bakkilh rawn hawn che kha i la nei em ? Kha kha chu a man kha a to lutuk lo a, Aizawl ka kal leh hun chu a to chi, phengphehlep lem awm ang chi ka rawn hawn dawn che nia. Afghan Snow pawh kha i duh leh chuan leina tur ka la hria a nia" a rawn ti ta a, tlangval dangho chu an ngawi ta țhap a. Nl. Chawii'n Tv Siamhleia chhan tuma a ka a ân zuau lai tak chuan Tawnenga chuan rang zet hian, "Chawibawih, kan naupan laia Khurchhe thlanga kan Chengkek lawh țhin kha a rah leh tawh a sin. Nimin khan ka hmu a, a tam ropui sia i ei chak chuan ka rawn lawh ang che. Kan naupan laia kan lawh nasat țhin zia kha tiraw ... I lawn thei ngai loa kan dawm chho țhin che kha a nia." a rawn tizui ve leh vat a. Khuma lah chuan a țhianpa puih hun chu a hai bik lo, "Ni e, a tui thei si. Khu Chengkek khu chu Chengkek dang aiin a thur tuiin a thlum tui bik tlat. I duh phawt chuan kan rawn lawh em em ang che. Aa ... lo ho nghe nghe ila maw le, naupan lai pawh a ngaihawm alawm." a rawn ti ve var a. Nl. Chawii pawh chuan, "Awi ... Ni e tiraw Utawn, Ukhum, naupan lai kha a ngaihawm ngawt mai. Nakinah kan la lo dawn u nia. In hman tho te chuan nak zan lo len pahin min rawn ken bawk ang a, ei a chakawm thlawt. Usiama pawh Aizawl i kal dawn te chuan Aizawla ken atan te i duh lo'm ni, kan vaiin kan la lo dawn u nia. Afghan Snow leh Bakkilh kha chu a ngai reng reng lo a nia Usiam, sum i heh phah mai mai ang, ka lawm tawk lutuk e" a rawn ti ve a. Zirtirtu Siamhleia chu a țhu ngawi deuh ngalh ta mai a, Tawnenga leh Khuma te erawh, che fuh an intirilru bawk a, a rukin an inkheuh a, an nui var var a.

Chutianga rei fe an inkawm hnu chuan Nl. Chawii Vawk chaw chhum pawh chu a lo hmin ve reng tawh a. Suan tur chuan thuk hnaiha țhu Zirtirtu Tv. Siamhleia leh Tv. Ngaizuala te chu an tho a, an suan ta a. Anni pahnih tawh lai chu remchangah lain Tawnenga leh Khuma chuan Thosilen; an mahni khuh kim ve thei lo chu an lamah an pawt a, duhtawka inkhuh tirin a tlang chu an țhut bet ta daih a. Tv. Siamhleia leh Tv Ngaizuala te Thosilen chhunga an rawn luh ve leh chuan Thosilen chuan an taksa chu a khuh kim thei ta lo a. Zirtirtu Tv. Siamhleia chuan a rilru te te chuan nuam lo hi a ti khawp a. Malaria a kai mai ang tih hlau rilru tak chung chuan midang hmuh loh chuan Thosilen chu a pawt ru țang țang a. Tv. Ngaizuala pawh chuan Thosilen khuh loh chin a hnungzang thla chu za deuh mer mer te hian a hria a, Malaria a nih ngei a ring rilru a, a awm a nuam lo hle. Zirtirtu Siamhleia chuan Malaria kai hlau rilru deuha awm ai chuan tiin leng hawn ar a khuang țan ta bawk nen, haw zai chu a rel ta a. Tlangval dangho pawh chu an haw zui ta sap sap a. Tawnenga te țhian dun pawh chuan leng rei fal nih chu a zahthlak e tiin țin zai an rel ve ta bawk a, Nl. Chawii chuan Kaițen ațang chuan a inlengte chu a mangțha ta hlawm a.

Tawnenga leh Khuma haw dun chu an boruak a zangkhaiin an hlim kher mai. Zanin zet chu kan Tawnenga chuan che țha a intiin Zirtirtu Tv. Siamhleia chu tukdawl hneh hlein a inhria a. Nl. Chawii pawh hian a hnial bik lem lo niin a inhria. A rilru-ah chuan ruah țham loh hla a rawn lang leh zawr zawr a, kap zen țuta kal sûk uih uih pah chuan -

"Chawipui ka nuam Chawii Khurchhe tuikhur,
Sawipui ka nuam Sawirem tlangah a zûn ka phur.
Kei zawng țha biangno țha sensiar Ainawn iangi
A tawnah maw Angel zinga Vai bel zuar ang chauh ka lo ni." tiin.

An țhian dun chuan Nl. Chawii laka hmalak zel dan tur te, Tv. Siamhleia hneh theih dan turte leh ruahmanna hrang hrang leh hmalak dan tur hrang hrangte chu an sawi nasa mai a. Karleh maia HMASAWN PAWL-in kalkhawm a koh leh hunah Zirtirtu Tv. Siamhleia te Band; 'THE BIG BIG' an zai leh ngei an rin thu te, mipuiin an lawm bakah an ngaihsanzia te, Nl. Chawii pawhin a ngaihsanzia te an sawi hnu chuan Band indin ve a, HMASAWN PAWL kalkhawmna-a zai ve ngei tum chung chuan mahni In lam ve ve pan chuan an ințhen ta phawt a.

Hun chuan ke nei lem lo mahse a dan ngaitein a kal ve zel a. Tawnenga te, Khuma te, Zirtirtu Tv. Siamhleiate leh tlangval dangho chu zantin Nl. Chawii te Inah chuan Thosilen hnuaiah an inkhungkhawm zantin a. Thosilen chhung chan țhat inchuhin an leng lut hma țhin hlawm hle. Thosilenin a khuh țhat ve theih loh lai chang fuh apiang chuan Malaria kai an hlau haw em em zel bawk. Chutiang chuan inleng dang kara Tawnenga leh Zirtirtu Tv. Siamhleia te awmze nei taka an inchaltauh fo hnu chuan HMASAWN PAWL kalkhawm zan pawh a lo thleng ve dawn ta reng mai.

Tawnengate țhianho; Khuma, Zahmuaka, Ramthlira leh Tawnengate chu Thlanmual piah mual, phul hmuna Batlangkem kung buk hnuaiah chuan an thingro put nen chuan an țhu far a, an ngaihtuahna chu an seng nasa hle tih an hmel ațang chuan a hriat theih. Ni e, zanin HMASAWN PAWL kalkhawmna-ah an Band an zai ve dawn miau a, an Band hming tur an ngaihtuah mek a ni. Tv. Siamhleia chu Zirtirtu a ni a, Sap Țawng pawh a thiam a, an Band hmingah pawh Sap Țawng ngat, 'THE BIG BIG' a phuah reng a. Tv. Siamhleia te Band aia turu leh ropui zawk, a hming pawh Sap hming ang chi an duh ve miau bawk si. A tawpah chuan an zinga Sap Țawng thiam ber Tv. Ramthlira chuan an Band hming atan chuan 'TARPICHI' tih chu a rawn rawt ta a. Uluk taka an ngaihtuah tlan hnu chuan țha an titlang hle mai a, Sap Țawng pawh ang hlein an hria.

An hla sak tur pawh Sap hla ngei ni thei se an duh avang chuan haw phawt a, In lama phuah atan an ti ta a. Tv. Siamhleia te Band THE BIG BIG chuan Sap hla nalh leh lar tak tak an rawn sa leh ngei dawn a, anni paw'n an theuneu lohzia leh Sap Țawng an thiam ve zia lantir an tum ruh hle. Tin, he thil hi zai satliah ngawr ngawr lam a ni lo a, a phenah Nl. Chawii awmin Tawnenga leh Tv. Siamhleia te indona pakhat a ni dawn tlat a, tih mai mai thiang a ni lo a, theihpatawp bakah theihtawp chhuah a ngai dawn a ni.

HMASAWN PAWL kalkhawm zan chu a thleng ta. Pu Darkhaia Sikulah chuan nula leh tlangval an pungkhawm chak hle. Tin, nu leh pa; tar lam thlengin an bang bik lo a, a chuhhelh țha țha-ah an țang zawk emaw tih mai tur an ni. Naupangho chuan țhutna chu beisei ve ngam loin Sikul hnung lam bangah chuan an bet fur bawk a, pawn lam ațanga dap bang awng kara rawn bihthla tawk pawh an awm. Țum dangah pawh HMASAWN PAWL kalkhawm hian hlut hlawh țhin viau mahse tunțum ang em hi chuan hlut a la hlawh ngai lo. A chhan chu mi zawng zawng ngaihsan Zirtirtu Tv. Siamhleia te Band, 'THE BIG BIG' an zai dawn bakah an khaw Band thar, Tawnenga leh a țhiante, 'TARPICHI' an zai dawn vang a ni. Tin, mipui tamtakin an thlir chak leh naupanghoin an nghahhlelh em em chu, 'Tawnenga'n Perhkhuang a perh dawn' tih hi a ni.

Mipui an kim ta maw tihah chuan HMASAWN PAWL hruaitupa Pu. Thangluta chuan thu tlem sawiin khawtlang hmasawnna tur thil te a sawi a, nula leh tlangvalte fuihna thu țha tak tak a sawi hnu chuan țawngțaina hun a hmang a. Chumi zawh chuan mual veng putar, Pu Darchhuna chuan Kutchâng tum leh Hnah tum hmangin hla a rawn tum a, mipui lawm a hlawh hle nghe nghe. Tunah chuan Hruaitupa chuan mipui nghahhlelh, 'THE BIG BIG' zai turin a sawm ta, mipui thawm a țha kher mai.

THE BIG BIG Band chu an hotupa Zirtirtu Tv. Siamhleiaho chuan an rimawi hmanraw chikim nen chuan an rawn chhuak ta. Tv. Siamhleia chuan Elekțik Țingțang; Karen Țingțang an tih bawk, ama siam chu a rawn awrh vah mai a. An khua-ah hian Karen la awm loin hman theih loh mahse a ropuiin mipuiin an ngaisang hrim hrim tlat. Tv. Denghnuna chuan an khuangpui(Drum), lehkhakhawng bawm hmanga an siam chu a rawn chawi lut bawk a. A perhna an siam chu a'n perh a, a ri thum kung kung mai a, mipui an sáhâwk nasa tawh hle. Midangte pawh chuan anmahni țingțang tuk chawp chu an rawn kuah lut far bawk a, tunah chuan zai tur leh boruak vaw tho turin an inpeih ta.

Tv. Siamhleia chuan, "Uan Țu Țhi" tih pah chuan a karen țingțang chu a'n thai tlir zawt zawt a, Tv. Denghnuna chuan a khuangpui chu a rawn perh thum zui nghal kung kung bawk a, midangho pawh chuan an țingțang chu an rawn thai țe ta. Tv. Siamhleia chu tlema rawn pen chhuak deuhin a aw tham țiak mai chuan -

"Sandei mawrning a pui da lak
Ai thing ai ték a uak in da pak
Hei, hei, hei, ich a biuțiful dée

A vawt sam uai uaifilawr mi
Huanah sihneh no dah sei se
Hei, hei, hei, ich a biuțiful dé

Hai, hai, hai, biuțiful Sandé
Dis is mai, mai, mai, biuțiful dé
Huan in sei, sei, sei, sei deuhin la mi
Aw mai, mai, mai, ich a biuțiful dé" a rawn ti hlarh hlarh a.

A satuin a thiamin a chezia a zei a, an rimawi an hmang thiam bawk a, mipui a țhap țhain lawm an hlawh kher mai. Naupang chenin chang an lo tum raih raih a. Tlar hma lamah Nl. Chawii pawhin a ban a lo phar nasain Tv. Siamhleia hmuh ngei tur chuan a kawr awma pin mawi a kilh chu a lan chian theih nan awm bawr chu a ti poh leh tarh tarh țhin a, Tv. Siamhleia pawh a hlim hle.

Tunah chuan TARPICHI zai hun a thleng ve dawn ta. Tawnengate țhianho chu a ruk chuan an zam ve kher mai. An hma maiah THE BIG BIG lah chuan an hla hit leh lar hmangin mipui an lam tir hut hut mai kha a ni si. Chhepchher lah THE BIG BIG te chuan a chikim an neih laiin anni erawh chuan Zahmuaka pa hluihlawn tawh, Thlanvawng țingțang tuk chawp mai chauh chu a ni lawng mai si. Mahse, an sawi lawk angin Ramthlira'n ring takin kut a lo beng ang a, Khuma'n an Enamel thleng a rawn paipawn ruk chu a kawrhnuaiah thukruin a khat mawi tawkin a thirfian ken chuan a khawng ri țhin ang a, Zahmuaka'n a sâng laiah ring deuh deuhin Tawnenga a rawn zaipui țhin bawk ang.

Mipui hmachhawn zawng chuan Tawnengate țhianho; TARPICHI chu an rawn ding chhuak ta. Mipui chuan an lo au hluah hluah a, kut beng nen, chang tum ri nen, thawm a țha kher mai. Tlar hma lam ațang chuan Nl. Chawii chuan, "Utawn, țha deuhin aw." tia rawn au pah chuan a puan bih chu a'n chawi zauh a. Chu zet zawng, kan Tawnenga phurna siam turin a tawk zo khawp mai le. A țingțang thai rik pah chuan an țhianhoa uluk vawtawpa Sap Țawng leh Mizo Țawng inpawlh; Nl. Chawii pual liau liaua an phuah, a Mizo Țawngin, 'KA KALSAN NGAI LOVANG CHE' , a Sap Țawngin, 'AI NEVAR GAW IU' tih chu a rawn sa țeng ta chhuai chhuai mai a. Ramthlira'n a hna tlin takin ring tak takin kut a lo beng a, a sang laiah lah Zahmuaka chuan Tawnenga chu a rawn pui țha narawh, țingțang ri chawih mawi tawkin Khuma lah chuan a Enamel thleng thuhruk chu a rawn khawng ri bawk, mipui chu an phurthak a ni hawt tawh mai -

"Ai nevar Gaw iu
Gaw iu Gaw iu
In da mawrning, sandé țunait
Kei zawng ka di lungrun
Ai nevar gaw iu

Iu âr gaw mi
Gaw mi Gaw mi
Biutiful nait mawrning in țudei
Kan karah hmelma hrang mahse
Ai nevar Gaw iu.

He is gaw iu
Gaw iu Gaw iu
Dat everi țumawraw iastardei sandei
He Indona ram nuamah hian
Ai nevar gaw iu"

Mipui thawm leh Nl. Chawii phur taka ban lo phar vel chuan Tawnenga chu a tiphur takzet zet a, vawihnih mai ni loin vawithum lai a sa nawn nghe nghe a. Mahse, mipui chuan an ning hauh lo.

THE BIG BIG leh TARPICHI ten duhtawka mipui an awih hnu chuan mipui tam zawk rilruah chuan 'Tute nge thiam zawk?' tih chu zawhna a ni ta fur mai. THE BIG BIG chu tunhma ațanga an lo ngaihsan leh thiam an lo tih țhan an ni a, chutihrualin TARPICHI lah an duai lovin Sap Țawng leh Mizo Țawng, anmahni phuah ngat an sak pawlh thei bawk si, thiam zawk thlan thiam har an ti hlawm le. THE BIG BIG chu an la zai leh dawn a, TARPICHI lam paw'n thil dang tihtur la neiin an hotupa Tawnenga'n Perhkhuang a la rawn perh dawn bawk a, chutah chuan mipuiin an hlut leh lawm zawk chu a la hriat ang chu.

Nl. Remchhungi leh a țhiante chuan Tuikang nghah lem an rawn chang ve leh a, mipuiin an lawm hle. An lemchanah chuan tui chu an tikang lem thiam nasa mai si a, nghaktu an tam bawk si, chang thiam tak an ni ringawt. Nl. Remchhungi ten Tuikang nghah lem an chan zawh hnu chuan prawkrem hnuhnung lam a ni ta a, THE BIG BIG an zai leh ang a, chumi dawtah TARPICHI ten Tawnenga Perhkhuang perh an rawn lantir ang a, kalkhawm chu an țin tawh mai dawn a ni.

Tv. Siamhleia chuan a naute chu a hma aia uluk leh țang turin a fuih sauh sauh a. TARPICHI aiin THE BIG BIG chu mipuiin an hlutin an ngai ropui zawk tur hi a ni ringawt mai a ni. Tin, Nl. Chawii lung pawh a tlu zan ngei ngei tur a ni a, zanin ngei hian a rilru a hmin ngei tur a ni ang. Chutiang tur chuan mipui hma-ah chuan an rawn ding chhuak leh ta. A hma ang bawkin an rimawi bungruate nen chuan an rawn inchhawp hnawk leh ta rup a, hlapui hlap turin an inpeih leh ta.

Mipui au thawm leh kuk thawm te, lam luih luih karah chuan Tv. Siamhleia aw tham chhalh mai chuan -

"Hei, țunait,
Dawn ami țunait,
Dawn chi naw amfaiin'
Țunait Țunait.

Hei, khamawn,
Gawna ches țumawraw,
Țunait, Țunait.

Hei, țunait,
Zanah pawh țunait
Chhunah pawh țunait
Țunait, Țunait" a rawn ti vawng vawng mai a. Chu zet zawng, a lehpek awm tawh chuang lo tur khawpa hlim leh lawm riin a zui nghal hluah hluah a. Nl. Chawii pawh a sam-a sarawn par thiat vah chungin a ban a lo vai lap lap a, Tv. Siamhleia tan chuan chu hmuhnawm tluka hmuh nuam chu a awm kher lo ang.

Tunah chuan mipui hmuh chak; naupangho nghahhlelh leh mut chhuak chung chung pawha an la men hram hramna chhan, Tawnenga perhkhuang perh chu a hun a thleng ta. Tawnenga leh a țhiante chu an inbuatsaih nasa bawk a, a hma-a an zai boruak a hit bawk nen, chetchhiat an tum lo nasa hle. THE BIG BIG-IN hla pahnih an sa dawn tih an hriat khan hla pahnih sak ve ngei an tum a. Mahse, hla sak tur ber an hre lovin theihtawpa an beih ngial paw'n hla khat chiah an phuah thei hram a ni si a. THE BIG BIG aia hnuaihnung zawk nih an duh bik si loh avang chuan THE BIG BIG paw'n an la tih ngai loh leh thil dangdai tak; HMASAWN PAWL kalkhawmna-a tuma la entir loh 'Perhkhuang perh' chu entir an tum ta a ni.

Mipuiin nghakhlel taka an lo thlir țhup lai chuan Tawnenga chu a rawn chhuak ta zan zan a, Kherhpui leh Saihlum eng emaw zah chu a rawn keng lut bawk a. Mipui chuan engtin ni zel dawn maw tia an lo ngaihchan țhup lai chuan Ramthlira leh Zahmuaka chuan bawm lian ang reng tak, khuang ang lek leka siam, rit hmel fe hi an rawn zawn lut ta țaih țaih a, mipui hma-ah chuan an rawn hung ta. Chu bawm chhungah chuan an lo ruahman lawk ang ngeiin Khuma chu chep zet hian a tawm ran a, mahse mipui lam chuan an hre hauh lo.

Ramthlira chu mipui lama rawn pen hnaiin, "He bawm hi Perhkhuang a ni a, tunah Tawnenga hian he perhkhuang hi a perh dawn a ni." a rawn ti a, mipui chuan a ngaihna an hre loin an hawihai hle. Tawnenga chu a Kherhpui nen chuan a rawn pen hnai ta a. A Kherhpui chu a kuai fan fan a, chu bawm; perhkhuang an tih chu a perh ri ta pawp a. Mipuite chuan a awmzia hre lo zet a, an lo ngaihchan lai chuan chu bawm; perhkhuang chu a rawn 'Khuang' ta al al a, mipui chu an thum huk a, kut beng ri leh hlim au ri chuan a rawn zui nghal hluah hluah a.

Mipuite chuan chutianga Perhkhuang perh chu an la hmuh loh leh hriat ngai loh avang chuan mak an tiin ropui an ti a. Mak an tihna nen, danglam an tihna nen, pui leh hmuhnawm an tihna nen au hluah hluah chung chuan kut an beng dur dur reng a, Tawnenga chu an ngaisang hlawm hle.Tawnenga pawh chuan Perhkhuang; khuang ang deuha bawm an siam chu a Kherhpui chuan a perh pawp pawp reng a; bawm chhunga lo tawm, Khuma pawh chuan Tawnenga'n a rawn perh ve leh ring tak mai hian a lo Khuang luah luah zel bawk a, mipui thawm a țhain Nl. Chawii paw'n Tawnenga chu a ngaisang tih leh hmuhnawm a ti tih hriat zet hian a puan bih tlang chu a lo hmer ngat ngat a, Tawnenga chuan a hmuhhmaih hauh lo.

Rei tawk fang Tawnenga chuan perhkhuang a perh khuan hnu chuan a khuanga ber; Khuma chu a awmna a chep bawk nen, a chau tawh bawka a khuang peih tawh lo hle a, a thin te chu a rim ru țhum tawh. Chu lovah a zun a chhuak kher bawk si, khuan pawh a khuang ring țha duh tawh lo a. Tawnenga lah a phur nasa mai si, "Kan perhkhuang hi a khuang zawi țan tlat, perh nat a ngai anih hi" tih pah chuan a perh uar sauh sauh a, mipui lahin a perh nat poh leh an lawm ting mai si. A tawpah chuan Khuma thin chuan a tuar ta lo a, a khuang duh ta miah lo mai a, mipui chu an hawihai hle. Tawnenga chuan bawm chu sawi nawk nawk pah chuan theihtawpin a'n perh leh ngheng mai a, Khuma thinrim lutuk chu ring zet hian a rawn 'Be' ta vak a, amah Tawnenga leh mipuite chu an phu nasa hlawm hle.

An perhkhuang ber a khuan duh tak si lovah chuan Tawnenga chuan a perhkhuang perh chu a duhtawk ta a. HMASAWN PAWL kalkhawm pawh chu an țin zui ta nghal bawk. Mipuite chuan Tawnenga leh a țhiante; TARPICHI Band chu ropui an tiin an chibai luai luai a. HMASAWN PAWL hruaitute chuan kalkhawm a awm leh hunah zai leh turin leh Perhkhuang perh leh ngei turin an sawm nghal bawk a, an hlim tlang hlawm hle.

Chutia Tawnenga leh a țhiante mipuiin ngaisang taka an bawr a, chibai an buk sap sap lai chuan THE BIG BIG hotupa; Zirtirtu Tv. Siamhleia chu rilru na tak leh thinrim țun chung chuan a chhuak tau deuh nghang nghang a. Rilrua, "Ai bi bêk" ti-a insehruh țeuh chung chuan thimtham lam chu panin a zung ta țeuh a, a zun zawh chuan arpa tlawm zawk chan changin ngawirengin a haw ta nal nal a.

Tawnenga pawh a țhiante nen an inmangțha fel hnu chuan an in lam panin haw a tum mek a. Chutihlai tak chuan a darah tu emaw hian a rawn vuan a, a beng bulah chuan a aw hriat țhan em em mai hian, "Naktuk chu Khurchhe thlanga Chengkek chu min lawhpui rawh aw?" a rawn ti sap a. Rangtakin a hawi let vat a, Khuma chu a lo nui vei deuh țhaw a.


                      ** THE END **

Comments

Popular Posts