TUIPUISEN HLEUH KAI KA TUM

                 Ziaktu: Biaktea Hillu Ralte



       Thing delh loh lung delh loh, mihring fapa ve ta na nâ nâ chu nausên reng thu awm hek lo, ka lo țhang lian ve zel a. Nausen vak mai mai țhin kha tuallaiah te tualchai vein kekawr pawh ha loin khawlaiah chaw țhing tlang kan lek chhuak a. Arpui no hruai kawlh zetin chaw tlang min chuhpui tuma min lo um chang lah a tam. Chutiang hunah chuan tha tawpin ka tlan a, til then nawlh nawlh khawpa Pu Hmangaiha te In kawt thleng ka tlan hnu chuan ka chau tawh viau țhin. Arpui chau tawh lam pawh chuan theihtawp chhuahin tawlhthlu lek lek chungin min rawn lim arh a, chu hun tak chu ka țah hun a ni ta țhin. Ka tilte-ah an chuk țum phei hi chuan ka țap uar țhin hle. Ka naupan lai hian naupang danglam bik tia sawina tur engmah ka nei lo a. Ka chanchin mak deuh hlek emaw, danglam ve deuh hlek emaw, eng emaw thil sawi tur ka nei ve miah lo hi naupang danglam bik ka nihna chu a ni lawi thung.

       Hun leh nite an lo liam a, sawi tawh angin Siamtu duan hringnun nunpui ve tafam chu lo țhang lian ve zelin, Arpui pawh cho ve ngam tawh leh, Bawng mawng hnim pha tawk vela sang ka nih lai khan -

       Tuihawk khuah tlin ringawta tuihleuh zir duhtawk ta lo chuan Khurpui tuikhurah kan cheng ru țhin. Achang chuan Darnam tuikhurah pawh kan cheng zauh zauh. Hmaiphum tuihleuh ațanga Sakhi tuihleuh leh mawngkawhur tuihleuh thlenga chu Khurpui tuikhur ațanga ka thiam hnu chuan; Bawng mawng hnim pha tawk mai ni tawh lovin Bawng neitu, Uliansanga koki ka chen ta thuak a. Khurpui tuikhur pawh chu duhkhawp tawh lovin Sabual dil lamah kan țuan ve leh ta thung.

        Sabual dilah chuan chêng kan tam țhin hle. Khurpui tuikhur; khup chen leka thukah pawh tlak hlum hlau reng reng chunga cheng țhin ka nih tehlul nen, Sabual dila tui tling dum kûk mai chuan min tizam țhin viau. Sabual dilah chuan uluk zawkin ka tuihleuh thiamte chu ka train leh tlauh tlauh a. Zangthal tuihleuh te thiam belhin Saisir tuihleuh ka zir leh a, hei erawh ka hlawhchham chiang hle. Amaherawhchu; Bungbu tuihleuh leh țhutung tuihleuh ka thiam phah thung. Tuihleuh zawng zawngah chuan Inrulpuiludin tuihleuh hi har ka ti ber.

        Sabual dilah chuan naupang chang ni lo, tlangvalte pawh cheng an tam țhin hle a, nula pawh an hruai țhin. Hmeichhe naupangho pawh an rawn cheng ve țhin bawk. Tlangvalho chuan an nula hruaite chu tuihleuh an zirtir țhin a, nuam an ti țhin hle. Achang chuan nulate chu a thuk laiah an hruai a, an thlaha an tal buai tir țhin. Chutianga nula an tal buai chuan țe tuar tuar chungin an bula tlangval chu an kuah chung chung țhin a, tlangvalte chuan nui var var chungin, "Hlau suh hlau suh ... tikhan hleuh tum rawh, i hleuh thei mai ang" tih pahin an lo kuah bet tlat țhin.

          Tlangval nih ve thuai thuaia nula tuihleuh zirtir ka chak ve țhin hle. Zan mut hmunah te chuan duhthusam suangtuah chungin tlangval ka lo ni a; kan khaw nula hmelțha Uramtei chu Sabual dilah ka lo hruai țhin. Tuihleuh zirtirin a thuk laiah dinhmun thuk zawk beiseiin ka luhpui fo. Uramtei hlau țe thawm leh min kuah chung chungte chuan Achangtupa ka nihzia a nemnghet a, him takin Uramtei chu Dil kam ka hleuh kaipui țhin. Achang chuan Uramtei mangang tal vel chuan a kekawr a lo tâl hlip fo țhin bawk ! Mahse, chutiang hunah chuan han ngaihtuah zui tur leh mitthla zui dan tur ka vân țhin viau. Uramtei chuan a kekawr leh a kekawrte te chu lo tal hlip vek mah se, chumi chhunga thil awm chu a pianzia leh ziarang, engtin chiah nge a awm tih ka la hmuh miau loh avangin mitthla zui a har țhin hle. Kan naupan zual deuh laia țhianpa Dika'n intihre deuh chunga hmeichhe thil lem a ziah kha ka la hre reng. A ziah dan tur kha sa(hla sa) titih, chham titiha tih deuh rût rût pah khan a ziak țhin. " 'V' ziak la, a lai takah kua siam la, thai hmul rawh" tia sak/chham rut rut pah khan 'V' lian deuh kha a ziak a, a lai takah a tikaw huau a, a chung lam leh a sir vel a thai hmul leh țhin. Țhianpa Dika sawi leh ziah chu mitthla chungin Uramtei kekawrte hnuaiah chuan han hmehbel lui viau țhin mah ila, a inhmeh hian ka hre thlawt bawk si lo. Ka lo muthilh san leh nge nge țhin.

         Țumkhat chu Sande Sikulah Pa Hmua'n 'Mosia'n Tuipuisen a vuak chah thu' min zirtir a, a ngaihnawm ka tiin pui ka ti hle. Mosia nih a, vaw chat kher loa hleuh kai pawh ka chak viau mai. Nula hmelțha țha kha han hleuh kaipui vel ila ! Ka rilru te te chuan Pharo-a sipaite pawh kha an nêp hi ka ti khawp. Tuihleuh an thiam vek lo anih paw'n pahnih khat tal chuan thiam ve awm ka ti mai mai. "Kei chu Pharo-a sipai kha chu ni ila; Tuipuisen kha bungbu tuihleuh emaw, mawngkawhur tuihleuh emaw, hmaiphum tuihleuh tea hleuhin ka hleuh chhuak thei ngei ngei ang" ti rilru nuap nuap chung chuan Sande Sikul chu kan bang ta a.

            Chumi ni ațang chuan Tuipuisen hleuh kai ringawt chuan ka rilru a luah a, Tuipuisen hleuh kai chu tumin ka rilru ka siam fel a, ka inbuatsaih țan ta. Sikul chawlh ni a ni a, ka thawmhnaw țhenkhat chu ka Sikul kai ipte-ah chuan ka khung a. Khawl-bawm tê tak tê ka neih ve chu ka hawng a, cheng sawmpakhat lai a lo awm ve tawh reng mai. Saharin chaw țhing tlang khat leh a phel chu ka fun a, Chhiahtlâng lam ațanga a hnaih ka rin avangin Tuipuisen hleuh kai tur chuan Chhiahtlang lam chu ka pan ta a.

           Khawchhung ka pel fel țep tih chuan ruahpuivanawn a rawn sur ta chiam a. Mahse, ka kal laklawh tawha chawlh mai ka tum lo. Tuipuisen hleuh kai ka tumna chu la ruh țha țeng țeng tak a ni. Ruah lah chu ban mai a tum lo tih hriat zet hian a tla uar sauh sauh bawk si, a vawt țan hle. Chutichuan, Pu Hminga te In piah kawr chu ka va thleng a, tuihawk a lo luang nasa viau mai. A chhak ko ațang chuan a so hian a rawn so thla bulh bulh mai hi a lo ni a, ka hlau reuh hle.

            Tihngaihna hre lo chuan kawr sirah chuan ka ding dir tlawk tlawk a. Ka ke hmawr chu tuihawkah chuan ka va chiah de de a, ka kezungțang pangate chu theihtawpa tikhawngin ka tiarh deuh sûrh a. Tuihawk luang so bulh bulha ka va chiah rual rual chuan ka kezungțangte chu an phar nghal awn awn ni hian ka hria. Chutiang khawpa tuihawk luang khauh chu engtia tih chi nge ni ta ang? Mawngkawhur tuihleuhin hleuh ta ila; dêp leh dêp inkarah min lên daih ang tih a hlauhawm si. Bungbu tuihleuhin hleuh phei ngawt ila; lungtum emaw, eng emaw lo awm ta se, ka tauh nghek thei tlat!

          Chutia tihdan tur ngaihtuaha ka din reng lai chuan Uliansangate Bawng chu kawr lehlamah chuan a rawn lang hlawl a, hmanhmawh hmel zeta rawn kal nghawng nghawng pah chuan kawr chu a rawn dai phei buan buan a, a dai kai a, a kal liam leh ta daih a. Bawng tuihleuh ka lo zir tel miah lo mai chu pawi ka ti thar hle. Kawrte tuilian dai kai nan chuan Bawng tuihleuh a lo țha ber tlat. Tihngaihna dang hre tawh hek lo; Bawng tuihleuh zir leh phawt tum rilru ran chungin Tuipuisen meuh hleuh kai tum khan Pu Hmingate in piah kawrtea tuihawk luang dai kai ngam loin ka haw leh ta hnu hnu a.

           In ka thlen chuan vawt ka ti tawh hle a, ka khur bauh bauh bawk. Chutia ruah ka lo do vak avang chuan ka pa feh haw chuan mi hau hrep a, tlai lam ațang chuan ka khuh khauh khauh a, ka khua a la sik zui. A tukah pawh chuan ka khua a la sik avangin Sikul ka kal thei lo a. A tuk leha Sikul ka kal chuan a hma ni-a ka kal loh avangin homework ka hre ve lo a, zirtirtupa chuan min vaw hrep bawk.

       Huizz ... Tuipuisen hleuh kai tum meuh zawng, a lo khirh turu buru em atin ni !!